Политика за заштита на потрошувачите
- Среда, 21 Март 2012 14:14
Политика за заштита на потрошувачите
Институционална поставеност на системот за
заштитата на потрошувачите
Политиката за заштита на потрошувачите во Република Македонија ја креира Влада на Република Македонија.
Заштитата на потрошувачите во Република Македонија е институционализирана со работата на два сектори, од кои еден го сочинуваат органите на државната управа и други органи и тела на јавниот сектор, а вториот го сочинуваат невладини организации чија дејност е директно или индиректно фокусирана на различни аспекти на заштитата на потрошувачите.
Кога станува збор за првиот сектор, со оглед на мултидисциплинарноста на заштитата на потрошувачите повеќе органи и тела на државната управа и на јавниот сектор имаат дирекни и/или индиректни ингеренции во овој домен, утврдени со Законот за заштита на потрошувачите и со други закони, како следи:
• Влада на Република Македонија (креирање на потрошувачка политика, донесување на Програма за заштита на потрошувачите)
• Совет за заштита на потрошувачите при Владата на Република Македонија (предлагање на мерки и активности, следење на реализацијата на Програмата за заштита на потрошувачите, оценување на состојбата на пазарот и сл.)
• Совет за заштита на потрошувачите на ниво на единиците на локалната самоуправа (грижа за заштита на потрошувачите на локално ниво)
• Министерство за економија (директно одговорно за спроведување на политиката за заштитата на потрошувачите, предлага Програма за заштита на потрошувачите, спроведува мерки и активности во доменот на имплементација на потрошувачката политика и усогласување на правната регулатива со потребите на потрошувачите согласно Програмата за заштита на потрошувачите)
• Државен пазарен инспекторат, во рамките на Министерството за економија (контрола над спроведувањето на Законот за заштита на потрошувачите, проценка на квалитетот на производите и услугите, заштита на економските интереси на потрошувачите);
• Агенцијата за храна и ветеринарство заштита на здравјето на потрошувачите, и заштита на потрошувачите од измама и заблуда, со интегриран приод во контролата на безбедноста на храната според принципот „од нива до трпеза" односно контрола во сите фази на производство и промет на храната
• Судот, доколку се покрене постапката од потрошувачите за заштита на нивните права и интереси
• За заштита на потрошувачите покрај Министерството за економија институционално се ангажирани и: Министерството за здравство ( Државен санитарен и здравствен инспекторат и Биро за лекови), Министерство за животна средина и просторно планирање (Државен инспекторат за животна средина), Министерство за транспорт и врски (Агенција за електронски комуникации), Министерство за образование и наука (Биро за развој на образованието), Народниот правобранител, Комисија за заштита на конкуренцијата, Советот за радиодифузија, Институтот за стандардизација и Институтот за акредитација, стопанските комори и др.
Во Агенцијата за храна и ветеринарство и Министерството за економија формирани се одделенија за заштита на потрошувачите преку кои се реализира потрошувачката политика од соодветните области.
Советот за заштита на потрошувачите го сочинуваат 12 члена и тоа: преставници од органите на државната управа чии надлежности се поврзани со заштитата на потрошувачите, здруженијата на потрошувачите и преставник од стопанските комори. Една третина од членовите на Советот го сочинуваат членовите од граѓански здруженија за заштита на потрошувачите. Во Советот членуваат преставници од : Министерството за економија,, Министерството за здравство, Агенцијата за храна и ветеринарство, Министерство за транспорт и врски, Министерство за финансии, Министерство за образование и наука - Биро за развој на образованието, претставник од стопанските комори и здруженија за зашита на потрошувачите.
Советот за заштита на потрошувачите ја следи реализацијата на Програмата за заштита на потрошувачите донесена од Владата на Република Македонија и на седниците на Советот се расправа за реализираните активности од Програмата, како и за други актуелни теми од областа на заштитата на потрошувачите.
Вториот сектор институционално ангажиран во областа на заштитата на потрошувачите го сочинуваат невладини организации чија дејност е директно или индиректно фокусирана на различни аспекти на заштитата на потрошувачите.
Во Република Македонија активно работи Организацијата на потрошувачите на Македонија (ОПМ) во Скопје, призната во меѓународни рамки како полноправна членка на Светска потрошувачка организација – Consumer international и членка на BEUC – Европска организација на потрошувачите.
Организационо гледано, Организација на потрошувачите на Македонија делува преку Централа и советодавни бироа за потрошувачите во Скопје. Организациите за заштита на потрошувачите во Битола, Тетово, Штип и Охрид и Кочани се независни невладини организации, колективни членки на ОПМ, а во својот состав имаат советодавни бироа за потрошувачи кои се во постојана комуникација со Централата и Советодавното биро во Скопје. Ваквата структура овозможува постепено да се постигне делување на целата територија на Република Македонија со цел да им се помогне на потрошувачите во едукација и остварување на нивните права.
Владата на Република Македонија на предлог на Министерството за економија досега има донесено три Програми за заштита на потрошувачите за период од две години од донесувањето на Законот за заштита на потрошувачите во 2004 година и тоа : (2005-2006, 2007-2008, 2009-2010 и 2011-2012 година).
Програмата за заштита на потрошувачите за периодот 2011-2012 година е хоризонтална програма и ги содржи активностите на Министерството за економија, Агенцијата за храна и ветеринарство, Државниот санитарен и здравствен инспекторат, Министерството за транспорт и врски и Министерстворто за образование и наука-Биро за развој на образование. Сите овие институции се носители на пооделните активности од нивна надлежност кои ги реализираат од сопствени буџетски средства.
Институционална поставеност на системот за заштита на потрошувачи во Република Македонија
